Toprak Horizonları

Toprak Katmanları (Horizonları)

Toprağın, fiziksel ve kimyasal özellikleri bakımından farklılık gösteren katmanlarına horizon denir.

Bu katmanlar incelendiğinde bölgenin iklimi, ana kayanın özellikleri ve topraktaki canlılar hakkında bilgi edinebiliriz. Normal gelişen bir toprak örtüsü dört ana katmandan oluşur. O katmanı, daha çok canlı kalıntılarından oluşan (humus katmanı) toprağın en verimli kısmıdır. Yandaki şekilde olduğu gibi üstten alta doğru O, A, B, C ve D horizonları görülür.

A Horizonu

Toprağın en üst katmanına A horizonu denir. Bu katmanda ayrışma ve çözünme olayları sonucunda toprak oluşum sürecini tamamlamıştır. Bu kat mikroorganizmalar, böcekler, solucanlar ve bitkilerin aktif olarak yaşadığı kattır. Bu kat bitki artıklarının toprağa karışması nedeniyle humus yönünden zengindir. Çoğu yerde koyu renklidir. Tarım için elverişli kat bu kattır. A horizonu 5-10 cm ile başlar metrelerce derinlere inebilir. A horizonunun kalın yada ince olması üzerinde yetiştirilen tarım ürünlerini etkiler. İnce olması durumunda tahıl ve baklagil gibi kalın toprağa ihtiyaç duymayan ürünler yetiştirilirken, kalın topraklarda derin köklere sahip ağaçsı bitkiler yetiştirilir. Bu horizonda ayrışma olayı bitmiştir. Bu katmandaki tuz ve kireç gibi materyaller, yağışlarla alt katmanlara taşındığı için A horizonuna yıkanma katmanı da denir.

B Horizonu

A horizonunun altında, çözünme ve toprak oluşumunun tam olarak tamamlanmadığı B horizonu bulunur. Bu katta toprak oluşumu devam etmektedir. B horizonu, A horizonundan sızan suların içerisinde bulunan demir, alüminyum ve tuz gibi inorganik maddelerin biriktiği katmandır. Bu nedenle birikme katmanı da denir. B horizonu genellikle açık renklidir. Horizonlardan sadece A ve B horizonu esas toprak katını oluştururlar.

C Horizonu

Toprağın en altındaki kat C horizonu’dur. Bu horizondaki ana materyal çok az ayrışmıştır. Bu katmanda ana kayaya ait iri parçalar bulunur. Bu durum toprak oluşumunun devam ettiğini gösterir. Bu horizonun altında ise ana kaya bulunur.

D Horizonu

D horizonu ise henüz toprak oluşumunun başlamadığı ana kayadan oluşan katmandır.