Dünya’nın kutuplardan basık, Ekvator’dan şişkin şekline geoit adı verilir. Dünya’nın geoit şekli, kendi ekseni etrafında dönüşü sırasında oluşan, merkez kaç kuvvetiyle savrulması sonucu meydana gelmiştir.
Dünya’nın kutuplardan basık, Ekvator’dan şişkin olmasına bağlı olarak Ekvator çevresi (40.076 km) kutuplar çevresinden (40.009 km) daha uzundur. Bu nedenle yeryüzündeki en uzun hayali çizgi Ekvator’dur. Kutupların yarıçapı (6.357 km), Ekvator’un yarıçapından (6.378 km), 21 km daha kısa olduğu için kutuplar Dünya’nın merkezine daha yakındır. Bu nedenle yer çekimi Ekvator’da az, kutuplarda fazladır.
Dünya’nın Şeklinin Sonuçları
Dünya’nın genel görüntüsü küreyi andırmakla birlikte tam bir küre olmadığı, kürenin biraz boyut değiştirmiş hâli olduğu ölçümler ile kanıtlanmıştır. Bu nedenle Dünya’nın şeklinin sonuçlarını iki başlık altında incelemek gerekir.
Dünya’nın Geoit Olmasının Sonuçları
1) Ekvator’un uzunluğunun tam bir meridyen dairesinin (iki meridyen yayının birleşmesi) uzunluğundan 67 km daha fazla olmasıdır.
2) Ekvator’un yarıçapının kutupların yarıçapından 21 km daha uzun olmasıdır.
3) Kutup noktalarındaki yer çekimi gücünün Ekvator’daki bir yere göre daha fazla olmasıdır.
Dünya’nın Küresel Şeklinin Sonuçları
• Sıcaklık azalır.
• Gölge boyları uzar.
• İklim özellikleri değişir.
• Bitki örtüsü değişir.
2) Dünya’nın bir yarısı aydınlıkken diğer yarısı karanlık olur.
3) Ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe paralellerin çevre uzunlukları kısalır.
4) Ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe ardışık iki meridyen arasındaki uzaklık azalır ve tüm meridyenler kutup noktalarında birleşir.
5) Harita çizimlerinde hatalar meydana gelir.
6) Ekvator ve kutuplarda termik basınç kuşakları oluşur.
Dünya’nın Şekli ve Sonuçları Ders Notu PDF İçin Tıklayın.